Van Pretoria af voel Riversdal ver. Te ver. Terwyl Ma die kar inpak by hul huis in Gouritsmond, sit ek in my studeerkamer en staar na my foon. Een-en-vyftig jaar se getroude lewe word nou in bokse en tasse gepak.
“Die kar is gepak,” sê Ma oor die foon, haar stem rustig maar ek hoor die ondertoon. “Pa sit al in die kar.”
Ek verbeel my hoe hulle daar wegry van Gouritsmond, die see ‘n blou streep in die truspieëltjie. Die dorp waar hulle die laaste paar jaar hul aftrede geniet het, word al kleiner. Die golwe se gedruis wat Pa so graag op die stoep sit en luister het, raak stiller.
Die versorgingseenheid in Riversdal was nie ‘n vinnige besluit nie. Dit het gekom met die stadige besef dat Pa se voete nie meer so seker is nie, dat sy gedagtes partykeer dwaal soos ‘n boot sonder anker. Net effens, maar genoeg om te weet dat dit tyd is.
Ma stuur ‘n foto van sy nuwe kamer. Dit lyk anders as wat ek verwag het – moderner, warmer. ‘n Klein televisie teen die muur, ‘n waaier wat saggies draai, selfs WiFi. “My kamer is in die vleuel langsaan,” tik sy. Want oor ‘n maand kom sy ook, maar vir eers moet Pa alleen settle.
My foon ping weer. Dis ‘n WhatsApp van Pa. Die letters dans skeef oor die skerm – hy sukkel deesdae om die klein skermpie se letters reg te kry. “Lrkker hier,” tik hy, en “mis jou.” Klein digitale brokkies van ‘n pa se liefde. Partykeer vra hy my hulp met ChatGPT, wat hom nou en dan uitoorlê, maar hy bly probeer. Dis die soort vasberadenheid wat hom sy hele lewe gekenmerk het.
Ek zoom in op die foto van sy kamer. Daar’s ‘n venster met sig op die Langeberge, dieselfde berge wat van Gouritsmond af net ‘n dowwe lyn op die horison was. Pa het altyd gesê mens kan die weer voorspel deur na daardie berge te kyk. Nou sal hy dit van naderby kan doen.
Dit voel vreemd om nie daar te wees nie. Om nie te help dra aan die tasse, of te sien hoe Pa sy eerste tree in sy nuwe lewe gee nie. Maar miskien is dit makliker so. Makliker vir hom om homself te vind in hierdie nuwe ruimte sonder ‘n gehoor.
Een-en-vyftig jaar. Dis langer as wat ek al leef. Van jong paartjie tot afgetrede twee by die see. En nou hierdie nuwe hoofstuk. Nie een wat hulle gekies het nie, maar een wat hulle saam aanpak, soos elke ander uitdaging in hul lewe.
Die aand stuur Ma nog ‘n foto. Pa sit by sy venster, sy profiel donker teen die laatmiddag son. Voor hom lê Riversdal, agter hom sy nuwe lewe. Langs hom staan sy beker koffie, nog stomend. Klein tekens van bekendheid in ‘n vreemde land.
“Hy’t gevra of ek môre weer kom,” skryf Ma. Natuurlik sal sy. Elke dag tot sy self hier intrek. Want dit was nog altyd hulle twee teen die wêreld, of daardie wêreld nou ‘n huis in die dorp was, ‘n plekkie by die see, of ‘n kamer in Riversdal se versorgingseenheid.
Van Pretoria af voel Riversdal ver. Maar die liefde wat twee mense oor een-en-vyftig jaar gebou het, ken geen afstand nie. Dit dra jou oor berge, deur siekte, verby die verlies van dit wat was, tot in die nuwe begin van wat moet wees.
Desember kom, en vir die eerste keer in meer as ‘n halwe eeu gaan Ma alleen met vakansie. “Is Ma okay?” tik ek die middag. Die antwoord kom vinnig, saam met ‘n traan-gesiggie emoji: “Ek mis Pappa.” Drie woorde wat ‘n hele leeftyd se saamwees opsom. Want hoe verloor jy skielik die gewoonte om alles te deel – die sonsondergange, die koppie tee, die stiltes? Hoe vat jy ‘n foto van iets moois, en onthou dan dat die persoon met wie jy dit die graagste wou deel, nie langs jou sit nie?
Ons dink nooit regtig oor die laaste hoofstuk wanneer ons jonk is nie. Ons sien net die begin, die middel, die groot oomblikke. Maar miskien lê die ware toets van liefde juis hier – in die sagte aanvaarding van die dinge wat ons nie kan keer nie. In die vermoë om iemand steeds lief te hê wanneer die persoon wat hulle was stadig vervaag soos ‘n ou foto. In die krag om elke dag terug te keer na daardie versorgingseenheid, wetend dat die persoon wat jou al ‘n leeftyd lank ken, jou dalk nie meer so goed ken nie. Want dit is wat een-en-vyftig jaar se liefde jou leer: dat ware liefde nie net in die groot oomblikke lê nie, maar in die bereidwilligheid om saam te stap tot op die laaste – selfs al moet julle in verskillende kamers slaap, selfs al is die pad vorentoe anders as wat julle ooit gedroom het.